Podobieństwa, różnice i zasada działania klimatyzacji samochodowej i domowej

Potrzeba zapewnienia komfortu termicznego już na zawsze przestała być domeną wyłącznie przestrzeni komercyjnych, dużych biurowców i komunikacji miejskiej. Coraz częstsze i bardziej dotkliwe upały sprawiły, że chcemy mieć ją dosłownie wszędzie – także w naszych domach i samochodach. W tym artykule wskażemy ci podobieństwa, które występują pomiędzy nimi, a także przedstawimy kilka zasad, którymi powinien kierować się każdy użytkownik, pragnący cieszyć się idealną temperaturą jak najdłużej.

Po pierwsze – zdrowie. Czy klimatyzacja jest szkodliwa?

Zaczniemy od rozwiania wciąż krążącego mitu o szkodliwym wpływie klimatyzacji – zarówno tej domowej, jak i samochodowej – na ludzkie zdrowie. Jak pokazuje praktyka, zdecydowana większość negatywnych objawów, będących skutkiem jej wykorzystywania, wynika nie z samej zasady działania czy konstrukcji urządzeń, a nieodpowiedniej eksploatacji.

Pierwszym niebezpieczeństwem związanym z klimatyzacją, jest jej potencjalne zagrzybienie. Ciągły przepływ powietrza może z biegiem czasu skutkować rozwojem groźnych szczepów bakterii oraz grzybów, które będą przedostawały się do pomieszczenia lub wnętrza samochodu. Taki stan będzie uciążliwy zwłaszcza dla astmatyków i alergików, u których mogą wystąpić wyjątkowo silne negatywne objawy ze strony układu oddechowego. Zazwyczaj ich rozwój jest spowodowany zaniedbaniem użytkownika. Niezależnie od miejsca montażu, klimatyzacja powinna być czyszczona co najmniej raz w roku. Wymiana czynnika chłodzącego na nowy oraz zmiana lub wyczyszczenie filtrów są w stanie zagwarantować nam brak ryzyka powstawania niebezpiecznych mikroorganizmów w instalacji.

Kolejne ryzyko związane jest z powstawaniem zbyt wysokiej amplitudy temperatur, które szkodzą naszemu układowi odpornościowemu. Szybkie wchodzenie z upału do wychłodzonego pomieszczenia lub wysiadanie z klimatyzowanego samochodu prosto w serce upału, może skutkować przeziębieniem, kaszlem, problemami z zatokami czy dusznością. I tu dość łatwo sobie poradzić – by uniknąć niekorzystnej, szybkiej zmiany temperatury, wystarczy wyłączyć klimatyzację w aucie na kilka minut przed dotarciem do miejsca docelowego lub zmniejszyć nawiew po wejściu do domu.

W gorące letnie dni i noce, gdy poziom wilgotności przekracza zalecany poziom 40-60%, klimatyzator może przyczynić się do jego spadku, chroniąc tym samym przed rozwojem pleśni i grzybów. Owe odwilżanie wynika z cyrkulacji powietrza i samo w sobie może negatywnie wpłynąć na naszą skórę i śluzówki, jeśli poziom wilgotności znajdzie się poniżej zalecanej normy. Producenci nie pozostają jednak obojętni na ten problem, oferując m.in. klimatyzatory ścienne z funkcją jonizacji, które za sprawą emisji jonów dodatnich i ujemnych są w stanie zapobiec negatywnym zdrowotnym skutkom potencjalnego odwilżenia. Pełne zażegnanie problemu mogą przynieść zaś nawilżacze powietrza oraz ich samochodowe odpowiedniki, zasilane zazwyczaj poprzez port do zapalniczki samochodowej 12 V.

Jak działa klimatyzacja domowa?

Po kolei. Pomijając całą automatykę, na budowę klimatyzatora składa się:

• jednostka wewnętrzna (parownik),
• sprężarka,
• jednostka zewnętrzna (skraplacz),
• zawór rozprężny.

Po uruchomieniu zasilania czynnik chłodniczy w formie pary pobiera ciepło z pomieszczenia i przepływa do sprężarki, która doprowadza do nagłego wzrostu jego ciśnienia i temperatury. Następnie jest on kierowany do skraplacza, w którym dochodzi do oddania ciepła na zewnątrz oraz zmiany stanu skupienia czynnika na ciekły. W takim stanie przepływa on przez zawór rozprężny, co prowadzi do nagłego zmniejszenia jego ciśnienia i spadku temperatury poniżej temperatury otoczenia. Czynnik kierowany jest następnie do parownika, gdzie ponownie dochodzi do zmiany jego stanu skupienia na parę, pobrania ciepła z otoczenia i skierowania go do sprężarki, rozpoczynając cały cykl od nowa. 

Jak widzimy, w dużym skrócie cały proces opiera się na zamkniętym obiegu przepływu czynnika chłodniczego, który zmienia swój stan skupienia, oddając ciepło na zewnątrz lub chłodząc powietrze wewnętrzne. Nietrudno się domyślić, że bardzo podobnie będzie działo się w klimatyzacji samochodowej.

Jak działa klimatyzacja samochodowa?

Podobnie, co oczywiście nie oznacza identycznie. W klimatyzacji samochodowej funkcję sprężarki pełni kompresor, który również zwiększa ciśnienie i temperaturę czynnika chłodniczego, trafiającego do skraplacza, w którym dochodzi zmiany jego stanu skupienia na ciekły i oddania ciepła na zewnątrz. W kolejnym kroku czynnik w formie ciekłej trafia do osuszacza, odbierającego wilgoć i zanieczyszczenia, by następnie trafić do zaworu rozprężnego. Ochłodzony czynnik znów kierowany jest do parownika, odbierając ciepło z kabiny poprzez kanały wentylacyjne i powtarzając proces od nowa.

W klimatyzacji domowej wcześniej stosowano czynnik chłodniczy R407C, R410A (dziś wyłącznie w celach serwisowych), a obecnie główne czynnik R32, odznaczający się niewielkim wpływem na środowisko naturalne. W samochodach produkowanych do 2017 roku wykorzystuje się zaś czynnik A134a (1.1, 1.2-tetrafluoroetan). Nowsze modele, sprzedawane na terenie Unii Europejskiej, wypełniane są obowiązkowo czynnikiem R134yf (2.3, 3.3-tetrafluoropropen). Wyjątek stanowią samochody marki Mercedes-Benz, które od wprowadzenia nowych przepisów stosują w obiegu klimatyzacji dwutlenek węgla (CO₂). Tyle w kwestii technicznej. Pora na kilka porad eksploatacyjnych.

Jak dbać o klimatyzację domową?

Jak każdy sprzęt, także i klimatyzacja będzie wymagała od nas odrobiny uwagi, która pozwoli znacznie przedłużyć jej żywotność oraz utrzymać wydajność na niezmiennie wysokim poziomie. Absolutne minimum w tym zakresie stanowi przeprowadzanie przynajmniej raz w roku kompleksowego przeglądu klimatyzacji przez wykwalifikowanego specjalistę. Podczas niego serwisant powinien wyczyścić filtry, parownik, skraplacz i kanały wentylacyjne, sprawdzić szczelność wszystkich połączeń oraz uzupełnić czynnik chłodniczy.

Posiadacz klimatyzacji domowej powinien przede wszystkim dbać o stan filtrów jednostki wewnętrznej, na których osiada kurz, pyłki oraz inne większe zanieczyszczenia, krążące w powietrzu. W większości modeli producenci zalecają regularne mycie ich pod bieżącą wodą bez użycia detergentów. Częstotliwość kontroli powinna zwiększać się w okresie letnim, kiedy urządzenie pracuje po kilka-kilkanaście godzin dziennie przez długi okres. W przypadku zauważenia spadku wydajności, nietypowego hałasu lub innych niepokojących objawów, należy skontaktować się z instalatorem.

Autoczyszczenie filtrów

Brak regularnych kontroli i higieny filtrów będzie sprzyjał rozwojowi pleśni i grzybów wewnątrz jednostki wewnętrznej, prowadząc do rozwoju chorób oraz zaostrzenia objawów alergicznych. Pamiętajmy, że zanieczyszczone urządzenie pracuje o wiele mniej efektywnie, zwiększając rachunki za prąd lub nawet w skrajnym przypadku ulegając awarii. Niektóre klimatyzatory wyposażone są w funkcję samooczyszczenia. Jeśli klimatyzator nie posiada takiej opcji, wówczas wymagane będzie wyczyszczenie filtrów środkiem czyszczącym z dodatkiem preparatu bakteriobójczego. 

Jak dbać o klimatyzację samochodową?

Do najczęstszych objawów złego stanu klimatyzacji samochodowej zaliczamy spadek wydajności, hałas oraz nieprzyjemny zapach, wydobywający się z kratek nawiewów, sygnalizujący rozmnażanie grzybów w jej obiegu. W takiej sytuacji należy zwrócić się do fachowca, który wyczyści parownik przy użyciu aktywnej pary, wprowadzanej do kanałów wentylacyjnych.

Przegląd klimatyzacji powinno się przeprowadzać przynajmniej raz w roku lub po przejechaniu 10 tysięcy kilometrów. Podczas wykonywania usługi specjalista powinien wymienić filtr kabinowy oraz dokładnie wyczyścić każdy element instalacji. Do usuwania zanieczyszczeń wykorzystuje się ozon (O₃), mający za zadanie zabić wszystkie zanieczyszczenia, znajdujące się nawet w najtrudniej dostępnych elementach klimatyzacji. Dobre warsztaty coraz częściej wykorzystują do tego technologię ultradźwiękową.

Jak o klimatyzację powinien dbać sam kierowca? Przede wszystkim, należy jej używać przynajmniej raz w tygodniu. Częste używanie – także zimą – wpływa pozytywnie na żywotność sprężarki, która powinna być stale nasmarowana. W przeciwnym wypadku ryzykujemy tworzeniem się w niej drobnych opiłków, które krążąc po układzie, będą go uszkadzać. Element ten w przypadku awarii może kosztować od kilkuset do ponad tysiąca złotych.

W trosce o zdrowie zaleca się, by przed włączeniem klimatyzacji otworzyć na kilka minut okna w celu wyrównania temperatur. Rozgrzane przez słońce wnętrze cechują bardzo wysokie temperatury, które nie tylko wydłużają czas potrzebny do schłodzenia, ale także przyczyniają się do większego poboru mocy. Warto także regularnie sprawdzać stan filtrów, jednak nie należy przeprowadzać ich wymiany samodzielnie – brak umiejętności może przyczynić się do spadku efektywności lub kosztownego uszkodzenia instalacji.

Klimatyzacja samochodowa i domowa w pakiecie, czyli recepta na upały

Jak wykazaliśmy, klimatyzację samochodową i domową łączy wiele. Wspólny cel w postaci zapewnienia ulgi od upałów, podobna konstrukcja oraz zagrożenia, wynikające w większości przypadków z braku odpowiedniego serwisu. Kluczem do zachowania pełnego komfortu, zdrowia i zadowolenia będzie pamiętanie o regularnych serwisach, przeprowadzanych przez profesjonalistów oraz doglądanie stanu filtrów. Tylko i aż tyle.

Jeśli szukasz firmy, gotowej w szybkim czasie przeprowadzić gruntowny serwis bądź przegląd twojej klimatyzacji – skontaktuj się z nami. Pod marką Aero7 skupiamy najlepszych fachowców, świadcząc kompleksowy zestaw usług doradztwa, sprzedaży, naprawy oraz okresowych przeglądów klimatyzacji domowej w obiektach każdego typu.