Klimatyzatory bez jednostki zewnętrznej – wady i zalety

Mnogość dostępnych rodzajów klimatyzatorów sprawia, że chłodzenie pomieszczeń latem jest możliwe nawet tam, gdzie wcześniej z różnych powodów nie było żadnych szans na montaż standardowych splitów. W tym artykule omawiamy kompleksowo działanie monoklimatyzatorów, czyli klimatyzatorów, które nie wymagają jednostek zewnętrznych. Opisujemy ich wady i zalety, a także porównujemy je z tradycyjnymi, dzielonymi systemami.

Jednostką zewnętrzną nazywamy jeden z dwóch podstawowych elementów konstrukcyjnych klimatyzatorów dzielonych, tj. popularnych splitów i multisplitów. Odpowiada ona za odprowadzanie ciepła z wnętrza budynku i działa w oparciu o tzw. cykl chłodniczy, w którym czynnik w formie gazu przepływa między nią a jednostką wewnętrzną. W toku tego procesu dochodzi do wymiany powietrza i schładzania pomieszczenia, w którym znajduje się jednostka wewnętrzna.

Na jednostkę zewnętrzną składają się trzy podstawowe elementy: sprężarka, skraplacz oraz wentylator. Sprężarka kompensuje czynnik chłodniczy, który następnie przechodzi przez skraplacz, gdzie uwalnia zgromadzone ciepło na zewnątrz. Proces ten wspomagany jest przez wentylator, zapewniający odpowiednią cyrkulację powietrza wokół skraplacza.

Dzięki swojej budowie klimatyzator split zyskuje bardzo wysoką efektywność, zarówno w trybie chłodzenia, jak i dogrzewania pomieszczeń. Oczywiście nie w każdym przypadku mamy techniczną możliwość zamontowania tego typu urządzenia. Przykłady? Np. zabytkowe budynki, w których często trudno uzyskać pozwolenie na ingerencję w elewację albo niewielkie domki letniskowe. Inny powód to obawa o kradzież jednostki zewnętrznej, zwłaszcza jeśli dom lub mieszkanie zlokalizowane jest w tzw. “niebezpiecznej” dzielnicy. Wtedy z pomocą przychodzą nam tytułowe monoklimy.

Monoklimatyzatory to urządzenia chłodzące, które w jednej obudowie integrują wszystkie elementy, wchodzące w skład klasycznych jednostek wewnętrznych i zewnętrznych, a więc sprężarkę, skraplacz, parownik i wentylatory. Ciepło jest w nich odprowadzane za pomocą dwóch otworów, które należy wykonać w przegrodzie zewnętrznej. W przegrodzie tej montowane są następnie kanały zewnętrzne, przepustnice i kanały ochronne.

Kanałami zewnętrznymi nazywamy przewody, które umożliwiają wymianę powietrza na zewnątrz. Są niezbędne do odprowadzania ciepłego powietrza i dostarczania świeżego powietrza do urządzenia. Montuje się je zazwyczaj w ścianach zewnętrznych i mogą być wyposażone w dodatkowe filtry, zapobiegające przedostawaniu się zanieczyszczeń.

Przepustnice zewnętrzne służą do regulacji przepływu powietrza między wnętrzem pomieszczenia a otoczeniem zewnętrznym. Innymi słowy – kontrolują one ilość powietrza, przepływającego przez otwory w ścianach zewnętrznych, optymalizując pracę urządzenia i ograniczając straty energii. Przepustnice mogą być sterowane ręcznie lub automatycznie.

Kanały ochronne są natomiast elementami, zabezpieczającymi przed uszkodzeniami mechanicznymi i czynnikami atmosferycznymi przewody wentylacyjne oraz rury, przez które przepływa czynnik chłodniczy. Dzięki nim cała instalacja pozostaje bezpieczna i trwała przez długi czas.

Jak możemy wywnioskować z powyższych informacji, monoklimy to urządzenia montowane na stałe. Nie należy więc mylić ich z klimatyzatorami przenośnymi – choć oczywiście pod kątem konstrukcji je także cechuje konstrukcja monoblokowa.

Monoklimy dzieli się na dwa główne typy o specyficznych cechach i zastosowaniach. Pierwszym z nich są najczęściej spotykane monoklimatyzatory powietrze-powietrze. Wyróżnia je standardowa zasada działania – powietrze z zewnątrz jest zasysane, schładzane w parowniku i rozprowadzone po pomieszczeniu, a ciepło przekazywane do czynnika chłodniczego, który odprowadza je na zewnątrz.

Monobloki wodne wykorzystują z kolei cyrkulację wody w systemie, która pochłania ciepło z powietrza w pomieszczeniu i przekazując je na zewnątrz. Urządzenia te wyróżnia wyższa wydajność energetyczna, jednak są bardziej skomplikowane w instalacji. Wymagają również stałego dostępu do wody. 

Monobloki, mimo swoich zalet, mają także wiele wad, które sprawiają, że nie zawsze są najlepszym wyborem. Przede wszystkim charakteryzują się niższą efektywnością energetyczną w porównaniu do systemów split. Oznacza to, że do osiągnięcia tego samego efektu chłodzenia wymagają zużycia większej ilości prądu. Umieszczenie wszystkich elementów w jednej obudowie – w tym sprężarki i wentylatora – przekłada się także na wyższy poziom hałasu, który może być mniej komfortowy dla użytkowników.

Monoklimatyzatory mają również mniejszą wydajność, co sprawia, że mogą nie być wystarczające do chłodzenia większych pomieszczeń lub przestrzeni o nietypowych układach. Należy mieć też na uwadze potencjalnie krótszą żywotność tego typu urządzeń w porównaniu do klasycznych splitów. Konieczność instalacji przewodów do odprowadzania ciepła na zewnątrz – mimo braku jednostki zewnętrznej – wymaga montażu przepustnic w ścianach, co nie zawsze jest estetyczne. Same większe wymiary także mogą w istotny sposób wpłynąć na wygląd wnętrza.

Co z zaletami? Główną z nich jest oczywiście brak konieczności montażu jednostki zewnętrznej. Odgrywa to dużą rolę w budynkach wielorodzinnych lub zabytkowych, w których niezbędna jest zgoda mieszkańców (i konserwatora zabytków) do zainstalowania urządzenia. Dużym plusem jest brak wpływu na zewnętrzny wygląd budynku – dla wielu właścicieli to z pewnością aspekt brany pod uwagę.

Jak wskazaliśmy, w niektórych warunkach pewne zalety monoklimy mogą przeważać nad splitami. Przed wyborem konkretnego rozwiązania warto jednak przyjrzeć się wszystkim najważniejszym dzielącym je różnicom:

Jak wspomnieliśmy, istnieją sytuacje, w których zakup monoklimy będzie dla nas – chcąc nie chcąc – jedynym dostępnym rozwiązaniem. Dotyczy to wszystkich, którzy z różnych powodów nie mogą otrzymać zgody wspólnoty lub konserwatora zabytków na montaż klimatyzatora z jednostką zewnętrzną. Monobloki są również jedynym wyborem w miejscach o stosunkowo wysokiej przestępczości, w których istnieje realne ryzyko kradzieży jednostki zewnętrznej.

Należy jednak mieć na uwadze, że w zdecydowanej większości przypadków klimatyzatory typu split będą obiektywnie dużo lepszym wyborem. Pomijając kwestię konieczności instalacji jednostki zewnętrznej, oferują one zdecydowanie wyższą wydajność, cichszą pracę i niższe koszty. Są także bardziej estetyczne i zajmują mniej miejsca wewnątrz niż monoklimatyzatory. Niższy poziom hałasu pozwala stosować je nawet w przestrzeniach, gdzie potrzebujemy jak największego spokoju, np. w sypialniach. Monobloki należy traktować jako swego rodzaju ostateczność, po którą warto sięgnąć w sytuacji, gdzie tylko one mogą przynieść ulgę podczas gorących dni.