Klimatyzacja postojowa – zasada działania, rodzaje, parametry

Każdy zawodowy kierowca zdaje sobie sprawę z tego, jak istotna w kontekście komfortu i bezpieczeństwa jest właściwa temperatura wewnątrz pojazdu. Co oczywiste, gdy silnik ciężarówki nie pracuje, tradycyjna klimatyzacja traci swoje właściwości. Rozwiązaniem tego problemu jest klimatyzacja postojowa. Poznaj jej zasadę działania, rodzaje oraz najważniejsze cechy, na które należy zwrócić uwagę przed zakupem.

Zapewnienie odpowiednich warunków do regeneracji podczas odpoczynku w kabinie ciężarówki to jedna z największych bolączek zawodowych kierowców. Problem ten staje się szczególnie dotkliwy, gdy pojazd stoi w pełnym słońcu, uniemożliwiając nie tylko wypoczynek, ale i przebywanie w pojeździe w ogóle. By temu przeciwdziałać, stosuje się systemy chłodzące, niezależne od pracy silnika.

Klimatyzacja postojowa to autonomiczne urządzenie, montowane zazwyczaj na dachu kabiny, które działa w oparciu o zasilanie z akumulatorów pojazdu lub zasilanie dodatkowe (np. z instalacji 24 V). Jej zadaniem jest efektywne obniżenie temperatury wewnątrz kabiny nawet w czasie wielogodzinnego postoju, bez konieczności uruchamiania jednostki napędowej. Jest to rozwiązanie szeroko stosowane w transporcie ciężkim, szczególnie w krajach o gorącym klimacie i tam, gdzie przepisy zabraniają utrzymywania ciągłej pracy silnika na biegu jałowym.

Klimatyzatory tego typu są projektowane z myślą o maksymalnie niskim zużyciu energii i jak najwyższej wydajności chłodzenia. Ich działanie nie wpływa na eksploatację silnika ani nie generuje dodatkowych kosztów paliwowych. Dzięki temu stają się nie tylko rozwiązaniem, gotowym zagwarantować niezbędny komfort, ale także oszczędnym i zgodnym z wymaganiami ekologicznymi.

Jak wspomnieliśmy, w zależności od modelu klimatyzator postojowy może pobierać energię z akumulatorów pojazdu, instalacji 24 V lub – rzadziej – z zewnętrznego agregatu. Po uruchomieniu systemu aktywuje się zamknięty obieg chłodniczy, w którym czynnik roboczy krąży między parownikiem a skraplaczem. Jego zadaniem jest odebranie ciepła z wnętrza kabiny i oddanie go na zewnątrz.

Tak samo jak inne rodzaje klimatyzacji, także i ,,postojówka” wykorzystuje sprężarkę elektryczną, która – w połączeniu z odpowiednio dobranym wentylatorem – zapewnia cyrkulację powietrza i wydajne chłodzenie. W modelach dachowych powietrze schładzane jest bezpośrednio nad głową kierowcy, co zwiększa efektywność i skraca czas potrzebny na uzyskanie komfortowej temperatury. Wersje montowane za kabiną lub wewnątrz bazują na podobnej zasadzie, różniąc się jedynie konstrukcją i układem przepływu powietrza.

Warto podkreślić, że systemy klimatyzacji postojowej nie mają na celu schłodzenia całej przestrzeni – ich zadaniem jest punktowe obniżenie temperatury w miejscu odpoczynku kierowcy, z zachowaniem możliwie jak najniższego poboru energii. W praktyce oznacza to także ograniczoną moc chłodniczą, dostosowaną do zamkniętej przestrzeni kabiny i kilkugodzinnego cyklu pracy.

Na rynku dostępnych jest kilka typów klimatyzacji postojowej, różniących się budową, sposobem montażu i źródłem zasilania. Najpopularniejsze są klimatyzatory postojowe dachowe, instalowane w miejscu fabrycznego okna dachowego. Ich zaletą jest bezpośrednie chłodzenie powietrza z góry, co zapewnia szybkie i równomierne obniżenie temperatury w kabinie. Dodatkowo nie zajmują miejsca wewnątrz pojazdu, co ma znaczenie w ograniczonej przestrzeni sypialnej.

Drugim rozwiązaniem są klimatyzatory postojowe tylne, montowane za kabiną. Zazwyczaj oferują nieco większą moc chłodniczą, jednak ich montaż wymaga więcej miejsca i ingerencji w konstrukcję pojazdu. Sprawdzają się szczególnie w ciężarówkach z dużymi kabinami, gdzie istotna jest wydajność systemu. Warto dodać, że niektóre spośród opisanych wcześniej modeli dachowych pozwalają na montaż na ścianie tylnej.

Zdecydowana większość klimatyzatorów postojowych korzysta z napięcia 24 V, czerpanego bezpośrednio z akumulatorów pojazdu. Istnieją również jednostki hybrydowe, łączące zasilanie akumulatorowe z agregatem lub zewnętrznym źródłem prądu, co pozwala na wydłużoną pracę urządzenia, zwłaszcza przy dłuższych postojach.

Do najważniejszych parametrów, na które należy zwrócić uwagę podczas doboru klimatyzatora postojowego, należą:

• wydajność chłodnicza – określa, jaką ilość ciepła urządzenie jest w stanie usunąć z kabiny w określonym czasie. Do typowej kabiny wystarcza 1000–1500 W, jednak przy częstej pracy w wysokich temperaturach warto rozważyć modele o mocy powyżej 2000 W,
• pobór prądu – im niższy, tym lepiej dla akumulatorów. Warto sprawdzić zarówno pobór przy pracy ciągłej, jak i w trybie startowym,
• poziom hałasu – szczególnie istotny nocą. Modele cichsze niż 50 dB są znacznie bardziej komfortowe podczas snu,
• czas pracy na jednym cyklu – zależny od pojemności akumulatorów i zużycia energii przez sam klimatyzator. Im lepsza efektywność energetyczna, tym dłuższy czas chłodzenia,
• sterowanie i funkcje dodatkowe – np. pilot, timer, automatyczne wyłączanie, tryb ECO czy możliwość integracji z systemem pokładowym.

Choć w naszym artykule skupiliśmy się na pojazdach ciężarowych, tak klimatyzacja postojowa może być również stosowana z powodzeniem w kamperach i przyczepach kempingowych. Rozwiązanie to jest szczególnie istotne w czasie letnich wyjazdów, zwłaszcza do regionów o bardzo wysokiej temperaturze.

W kamperach najczęściej stosuje się modele dachowe lub kompaktowe urządzenia wewnętrzne, które można zasilać z instalacji pokładowej 12 V lub 24 V, ewentualnie z zewnętrznego źródła prądu na kempingu.

Klimatyzatory postojowe w segmencie turystycznym ceni się za niezależność, brak hałasu, prostotę obsługi i możliwość działania w trybie nocnym. To rozwiązanie nie tylko poprawiające komfort podróży, ale często wręcz decydujące o tym, czy nocleg w kamperze będzie realną alternatywą dla hotelu.