Montaż klimatyzacji - aspekty prawne

Jakie uprawnienia należy posiadać, aby zamontować klimatyzację? Dowiedz się, jakie wymagania prawne należy spełnić podczas montażu klimatyzacji, a także kto może wykonać montaż.

Klimatyzacja a ustawa f-gazowa

Klimatyzacja staje się coraz to powszechniejszym elementem wyposażenia naszych biur i domów.  Warto jednak pamiętać, że zarówno użytkowanie, jak i montaż klimatyzacji muszą odbywać się w zgodzie z obowiązującymi wymaganiami prawnymi. W trosce o środowisko wprowadzono przepisy, których przestrzeganie ma doprowadzić do ograniczenia emisji szkodliwych gazów cieplarnianych. Wytyczne dla osób użytkujących klimatyzację, fachowców instalujących takie urządzenia, a także serwisantów określa tzw. ustawa f-gazowa (ustawa o substancjach zubożających warstwę ozonową SZWO wydana 15 maja 2015 roku). Nowelizacja tej ustawy została przeprowadzona wraz z początkiem 2018 roku w celu dostosowania polskich przepisów prawnych do rozporządzeń unijnych.

Do grupy f-gazów zalicza się substancje, w których skład wchodzi fluor – np. R410A, R404A, R134A i R32. To właśnie one znajdują zastosowanie w systemach klimatyzacyjnych jako czynniki chłodzące. Coraz większa świadomość ekologiczna konsumentów, zaostrzenie przepisów oraz podwyżka cen f-gazów wymusza na producentach klimatyzatorów zastępowanie szkodliwych dla środowiska substancji, tymi proekologicznymi i niosącymi ze sobą znacznie mniejsze ryzyko. Przykładowo, zgodnie z rozporządzeniem z 2015 roku, serwisowanie klimatyzacji, w których zostały zastosowane substancje R404A i R507A, od 2020 roku ma zostać zakazane. Z kolei czynnikiem chłodniczym, który jest najbardziej przyjazny dla środowiska, a jednocześnie zapewnia wysoką wydajność i bezpieczeństwo użytkowania jest czynnik chłodniczy R32. I to właśnie ten typ czynnika będzie obowiązkowo stosowany w klimatyzatorach po 2025r.

Kategorie urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych

Zgodnie z ustawą f-gazową urządzenia można podzielić na kategorie A, B, C i D. Przynależność do konkretnej grupy jest uzależniona od wagi czynnika, którym zostało napełnione urządzenie f-gazowe. Oto jak wygląda ustalony podział na kategorie:

• kategoria A - urządzenia zawierające do 3 kg czynnika w układzie. W przypadku urządzeń hermetycznie zamkniętych*, do tej grupy mogą być zaliczone także klimatyzatory zawierające mniej niż 6 kg czynnika,
• kategoria B – urządzenia o zawartości czynnika mieszczącej się w przedziale więcej niż 3 kg – mniej niż 30 kg. W tej kategorii znajdują się głównie klimatyzatory ścienne SPLIT, w których ilość czynnika chłodniczego mieści się w tych granicach
• kategoria C – urządzenia o zawartości czynnika mieszczącej się w przedziale ponad 30 kg - mniej niż 300 kg,
• kategoria D – urządzenia zawierające więcej niż 300 kg czynnika w układzie.

*klimatyzatory typu SPLIT oraz MULTISPLIT należą przeważnie do urządzeń hermetycznie otwartych, co oznacza, że czynnik chłodniczy jest uzupełniany przez montera. Warto wybrać montera, który przeprowadzi montaż urządzenia w ten sposób, że czynnik chłodniczy nigdy nie wycieknie z klimatyzatora.

Obowiązki wynikające z ustawy f-gazowej

W ustawie f-gazowej zostały określone następujące kwestie związane z montażem klimatyzacji:

1. Założenie karty urządzenia – zgodnie z rozporządzeniem w przypadku urządzenia zwierającego więcej niż 3 kg czynnika (lub więcej niż 6 kg w przypadku urządzeń monoblokowych) i moc wyższą niż 13 kW, konieczna jest jego rejestracja w CRO – Centralnym Rejestrze Operatorów. Pierwszą kartę urządzenia należy założyć do 15 dni roboczych od momentu zakończenia instalacji klimatyzatora. Wtedy też powinny znaleźć się w niej wpisy dotyczące instalacji urządzenia oraz przeprowadzenia kontroli szczelności układu. Osobą, na której spoczywa obowiązek rejestracji urządzenia, jest operator (tj. właściciel urządzenia),
2. Wpis w CRO – każdorazowo do 15 dni roboczych od momentu zakończenia konkretnych czynności (m.in. instalacji klimatyzatora, przeprowadzenia kontroli szczelności układu, prac serwisowych, naprawy urządzenia, demontażu jednostki) występuje obowiązek dokonania wpisu w uprzednio założonej karcie urządzenia. Warto jednak zaznaczyć, że wpisów do karty może dokonać wyłącznie osoba z uprawnieniami f-gazowymi (certyfikatem dla personelu),
3. Czynności wykonywane wyłącznie przez osoby uprawnione – wykonywanie określonych czynności w zakresie urządzeń f-gazowych wymaga posiadania certyfikatu dla personelu. Tego typu uprawnienia są niezbędne w przypadku instalacji klimatyzatora, sprawdzania szczelności układu, odzysku czynnika roboczego i świadczenia usług serwisowych.
4. Jak najszybsze przeprowadzanie niezbędnych napraw – w przypadku wykrycia nieszczelności układu urządzenia, naprawę trzeba przeprowadzić tak szybko, jak to możliwe. Oczywiście należy zlecić ją certyfikowanej firmie i pamiętać, by po jej zakończeniu dokonać odpowiedniego wpisu w karcie urządzenia w CRO,
5. Przeprowadzanie regularnych kontroli szczelności układów klimatyzatorów – wyznaczona częstotliwość kontroli różni się w zależności od wagi napełnienia jednostki czynnikiem chłodniczym. W przypadku, gdy klimatyzator zawiera między 5 a mniej niż 50 ton ekwiwalentu CO₂ kontrole trzeba przeprowadzać przynajmniej raz w roku. Posiadacze urządzeń zawierających od 50 ton ekwiwalentu CO₂ muszą przeprowadzać je częściej – nie rzadziej niż raz na pół roku. Natomiast w przypadku urządzeń zawierających ponad 50 ton ekwiwalentu CO₂ wymagane są kontrole co 3 miesiące.

Trzeba także zaznaczyć, że w przypadku niestosowania się do określonych przepisów, zarówno użytkownik, jak i firma funkcjonująca w branży klimatyzacyjnej, mogą zostać ukarani grzywną.